Burza mózgów i jej rodzaje – generuj pomysły na różne sposoby

Burza mózgów, twórcza dyskusja (ang. brainstorming/brainstorm session) służy do poszukiwania rozwiązania konkretnego problemu. Metoda została zapoczątkowana w USA, polega ona na wymyślaniu rozwiązań problemu przez grupę osób. Odnajduje zastosowanie wszędzie tam, gdzie należy coś ulepszyć, albo wymyślić coś od podstaw.

Ważna jest możliwie duża liczba pomysłów, gdyż wraz ze wzrostem ilości pomysłów, rośnie prawdopodobieństwo znalezienia tego najlepszego. Burza mózgów stawia na ilość, niekoniecznie na jakość.

Istnieje wiele odmian burzy mózgów. Poniżej szerzej opisujemy dwa najczęściej używane. Dalej znajdziesz krótkie opisy wszystkich rodzajów burzy mózgów.

Klasyczna i odwrócona burza mózgów

Burzę mózgów można podzielić na dwie części, w pierwszej części zespół skupia się na wymyśleniu jak największej ilości rozwiązań problemu. Drugą część stanowi zespół oceniający, który analizuje i ocenia pomysły oraz wypracowuje rozwiązanie ostateczne.

W sesji burzy mózgów bierze udział około 10-12 osób (grupa 10 osobowa lub mniejsza jest z reguły bardziej produktywna), wśród których można wyróżnić: prowadzącego sesję, sekretarza oraz członków sesji. Zadaniem prowadzącego jest zorganizowanie sesji i jej poprowadzenie. Ma on stymulować grupę, gdy jej kreatywność maleje, a także pilnować przestrzegania zasad, zwłaszcza zasady odroczonej oceny. Prowadzący również może zgłaszać własne pomysły. Sekretarz spisuje pojawiające się pomysły oraz może zgłaszać własne. Członkowie sesji odpowiadają za generowanie jak największej ilości pomysłów. Ważne jest, aby w grupie nie było zależności hierarchicznych, bowiem obecność menadżerów może ograniczać pomysłowość podwładnych. Dobrze jest, aby 2/3 grupy stanowili specjaliści w danej dziedzinie a 1/3 laicy.

Zasady burzy mózgów

Osborn sformułował cztery główne zasady burzy mózgów, które mają na celu eliminację zahamowań u uczestników, pobudzenie procesu generowania pomysłów i zwiększenie ogólnej kreatywności zespołu. Brzmią one następująco:

• Skup się na ilości – zasada ta oznacza, że najważniejszą kwestią podczas rozwiązywania problemu z pomocą burzy mózgów, jest jak największa liczba wygenerowanych pomysłów. Wtedy powstaje większa szansa na to, że uda się znaleźć sensowne i skuteczne rozwiązanie wybranego problemu.
• Zrezygnuj z krytycyzmu – w przypadku burzy mózgów trzeba poczekać z krytyką na etap, w którym eksperci włączają się do pracy. Przy takim założeniu uczestnicy będą swobodnie dzielić się swoimi pomysłami.
• Otwórz się na nietypowe pomysły – nowe sposoby myślenia mogą skutkować lepszymi rozwiązaniami. Wymaga to spojrzenia na problem z innej perspektywy, wprowadzenia nowych założeń itp.
• Łącz i ulepszaj pomysły – kilka dobrych pomysłów można połączyć w jeden, podążając za zasadą: 1+1=3. Proces tworzenia pomysłów można pobudzać za pomocą skojarzeń.

Jeżeli pomysły grupy się wyczerpią, należy przejść do pogrupowania pomysłów, polega to na identyfikowaniu grup pomysłów, które w gruncie rzeczy oznaczają to samo, i zapisywaniu ich jako pojedynczej propozycji rozwiązania.

Następnie przeprowadzana jest selekcja. Jej celem jest wybranie pomysłów, które zostaną poddane analizie, i będą brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji. Każdy z uczestników wybiera 5 według niego najlepszych pomysłów i przydziela im odpowiednią ilość punktów tj. 5 pkt – najlepsze rozwiązanie, 4 pkt – kolejne itd.

Druga metoda dokonywania selekcji polega na tym, że każdy uczestnik otrzymuje pewną liczbę punktów (zwykle jest to liczba od 5 do 10), a następnie przyznaje punkty tym pomysłom, które najbardziej mu się podobają. Może rozdzielić punkty dowolnie, czyli może np. przyznać po jednym punkcie wielu pomysłom, po kilka punktów kilku pomysłom, albo wszystkie punkty jednemu pomysłowi.

Jeśli burza mózgów, zorganizowana według standardowych zasad, nie przyniesie rozwiązania, można spróbować podejścia alternatywnego, zwanego odwrotną burzą mózgów.

Odwrotna burza mózgów rozpoczyna się od określenia celu, który chcemy osiągnąć (tak samo jest w standardowej burzy mózgów). Następnie definiujemy cel odwrotny, czyli spowodowanie, by problem stał się jeszcze większy. Grupa wówczas wymyśla pomysły, jak osiągnąć cel odwrotny i na ich podstawie opracowuje się pomysły osiągnięcia celu faktycznego. Dalsze etapy odwrotnej burzy mózgów są takie same, jak przy standardowej metodzie (grupowanie, selekcja itd.)

Zdalna burza mózgów

Przebieg zdalnej burzy mózgów jest podobny, jak w przypadku klasycznej burzy mózgów, różnicą jest to, że uczestnicy znajdują się w różnych miejscach. Grupa komunikuje się za pośrednictwem platform online.

Indywidualna burza mózgów

Każdy uczestnik myśli o rozwiązaniu problemu w samotności, w dogodnym dla siebie czasie. Swoje pomysły zapisuje, a następnie przekazuje je do oceny. Po zebraniu wszystkich pomysłów poddaje się je analizie i ocenie.

Braindrawing

Podobnie jak w klasycznej wersji, grupa osób przebywa w jednym pomieszczeniu, ale pomysły nie są przekazywane słownie. Uczestnicy swoje pomysły rysują na kartce. Następnie kartka jest przekazywana osobie obok, a ona dorysowuje kolejną część innym kolorem

Rolestorming

Rolestorming polega na wcielaniu się w różne role (szefa działu, prezesa itp.),  przez uczestników burzy mózgów. Zadanie to ma na celu ułatwić wypowiadanie się, ponieważ osoba wymyśla pomysły adekwatne do odgrywanej roli, podświadomie nie będzie za te pomysły oceniana.

Phillips 66

Ta odmiana burzy mózgów sprawdzi się w przypadku licznej grupy osób. Grupa dzielona jest na 6 zespołów,  każdy z nich ma 6 min na wymyślenie jak największej liczby pomysłów, następnie wszystkie zespoły spotykają się i wymieniają się swoimi pomysłami.

Brainwriting 635

Zespół tworzy 6 osób, każda z nich musi podać 3 pomysły w ciągu 5 minut. Każdy z uczestników zapisuje swoje pomysły na kartce, następnie podaje ją osobie obok i zapisuje swoje kolejne 3 pomysły na kartce, którą otrzymał.  W ten sposób jedna osoba generuje aż 18 pomysłów w zaledwie 30 minut trwania burzy mózgów.