Cele SMART Lynsky Solutions

O SMARTnych celach

Metoda SMART wzięła swoją nazwę od angielskiego słowa oznaczającego sprytny, mądry, dlatego dzięki niej możemy łatwo przeorganizować dotychczasowy sposób osiągania celów.

Jak pewnie wiesz, aby efektywnie wykorzystywać swój cenny czas, każde działanie, którego się podejmiesz powinno mieć swój cel. Dopiero, gdy go ustalisz, będziesz mógł konsekwentnie do niego dążyć, a po jego osiągnięciu stwierdzisz, czy byłeś w swych poczynaniach skuteczny, a nawet efektywny. Bez odpowiednio sformułowanego celu, będziesz ciągle miotał się ze swoimi decyzjami i często podejmował sprzeczne decyzje, które mogą znacząco utrudnić jego osiągnięcie. Sprawdź, jak może pomóc Ci metoda SMART.

SMART – geneza metody

Ustalanie celu? Przecież to prosta sprawa – pewnie wiele razy tak myślałeś.  Metoda SMART może i nie jest zbytnio skomplikowana, gdy dotyczy to wyjścia do kina i wyboru filmu, ale jeśli już mowa o ważnych kwestiach życiowych, czy też realizacji konkretnego projektu zespołowego w przedsiębiorstwie, wtedy powinieneś być bardziej czujny. Dzięki temu wszyscy będą mieli jasny obraz tego, co chcesz osiągnąć.

Niezależnie od tego, czy cele, które ustalasz mają charakter osobisty, czy zawodowy i w jakich warunkach musisz się z nimi zmagać, istnieje kilka zaleceń do ich formułowania. Poniżej przedstawiam wskazówki jak formułować SMART-ne cele.

Metoda SMART to metoda formułowania celów, która w swojej prostocie jest bardzo intuicyjna i dostępna dla każdego. Po raz pierwszy ów akronim, odnoszący się do osiągania celów został użyty przez George’a T. Dorana w magazynie Management Review w 1981 roku.

Co oznacza akronim SMART?

Aby dokładnie omówić tę metodę, należy się skupić na rozwinięciu akronimu SMART, który pochodzi od angielskich słów: Specific, Measurable, Achievable, Relevant i Time-bound.

Specificczyli konkretny, szczegółowy, precyzyjny. Jeśli chcemy coś osiągnąć, musimy zastanowić się i jasno sprecyzować, czego dokładnie chcemy lub co pragniemy osiągnąć. Tylko w ten sposób jesteśmy w stanie zwiększyć szanse realizacji naszego celu, ponieważ został on przez nas wyodrębniony spośród innych marzeń i pragnień. Im więcej szczegółów w nim zawrzemy, tym lepiej. Na początek zły przykład: Chciał(a)bym pojechać na wakacje. Nie trzeba się długo doszukiwać błędów w tym jednym zdaniu, które możemy skategoryzować jako dalekie marzenie. Ale gdzie? Jednak jeśli sformułujemy to w taki sposób: Chciał(a)bym pojechać na wycieczkę objazdową do Japonii w październiku, zauważamy różnicę, cel staje się konkretny.

Measurable, czyli mierzalny, wymierny, wyrażony liczbowo. Aby spełnić ten punkt, powinniśmy być w stanie określić kryterium, według którego będziemy mogli monitorować proces przebiegu realizacji naszego celu tak, aby móc usprawnić ewentualne nieprawidłowości. Kiedy będziemy w stanie określić, czy zrealizowaliśmy swój cel? W przypadku wycieczki do Japonii, musimy zebrać odpowiednią ilość pieniędzy, aby wyjazd był dla nas osiągalny. W ten sposób możemy sformułować cel: Zebrać 18 000 zł na wycieczkę objazdową po Japonii. Po ustaleniu tej kwoty, możemy stworzyć plan działania, który pozwoli nam zebrać odpowiednie fundusze, a także będziemy mogli na bieżąco sprawdzać nasze postępy.

Achievable, czyli osiągalny, realistyczny, akceptowalny. To przede wszystkim świadomość naszych zasobów – materialnych (pieniądze, narzędzia) oraz niematerialnych (wiedza, umiejętności), czyli tego wszystkiego, z czego będziemy korzystać, aby osiągnąć cel. Czy jestem w stanie w ciągu roku odłożyć 18 000 zł na wycieczkę? A także czego jeszcze potrzebujemy, aby go osiągnąć, np. ubezpieczenie, dokumenty, informacja o wymaganych ewentualnych szczepieniach. Być może będziemy musieli rozbić ten cel na kilka celów pośrednich, dzięki którym zdobędziemy odpowiednie zasoby – nadgodziny w pracy, rezygnacja z jakichś przyjemności czy używek, wyprzedaż garażowa, pożyczka. Warto także zastanowić się nad tym, czy cel nie zaburzy naszych relacji z innymi i nie przysłoni istotnych wartości, gdy za wszelką cenę będziemy do niego dążyć. Czy jestem w stanie tak zaplanować wydatki, abym mógł odłożyć znaczną kwotę pieniędzy? Czy nie zaniedbam w ten sposób podstawowych potrzeb własnych i bliskich?

Relevant, czyli ambitny, istotny, kluczowy. Ten punkt odnosi się bezpośrednio do punktu Achievable. W niektórych wersjach jest on wcześniej, wtedy A pochodzi od słowa Ambitious, a R od Realistic. Logiczne bowiem wydaje się formułowanie najpierw celu, który jest ambitny, a dopiero później zastanawianie się nad realnością jego wykonania. Ambitność każdego celu to kwestia indywidualna, ściśle związana z naszymi zasobami. Zatem termin ten będzie wiązał się przede wszystkim z ilością wysiłku, jaki musimy włożyć w osiągnięcie celu oraz poziomem satysfakcji, jaki pozwoli nam osiągnąć. Zebranie 18 000 zł na wycieczkę do Japonii nie będzie ambitnym celem dla kogoś, kto zarabia tyle w ciągu godziny. Dla takiej osoby, ambitnym celem będzie znalezienie czasu na taką podróż, która będzie wyłącznie w celach wypoczynkowych, a nie służbowych. Musi to być dla nas swego rodzaju wyzwaniem, równocześnie dając wymierne korzyści – po co chcę zrealizować taki cel? Czy jest mi on potrzebny?

Time-bound, czyli określony w czasie, terminowy. Ludzie mają skłonność do nieustalania konkretnego terminu wykonania jakiejś czynności, dzięki temu mogą go stale wydłużać, twierdząc, że są w trakcie realizacji. Często skutkuje to ociąganiem się w podejmowaniu odpowiednich działań, zmierzających do osiągnięcia celu. Ustalenie konkretnego terminu wykonania, pozwoli nam odpowiednio zorganizować naszą pracę, zmobilizuje do działania. Ustalenie daty związane jest z zasobami.  Do kiedy muszę zebrać 18 000 zł, aby wyjechać w październiku do Japonii? Być może termin wyjazdu należy przesunąć, bo moje zasoby nie pozwalają na odłożenie takiej sumy w ciągu roku. Przy ustalaniu harmonogramu, należy także wziąć pod uwagę nieprzewidziane wydarzenia, które mogą opóźnić osiągnięcie celu, np. opłacenie naprawy samochodu. Termin nie może być zbyt krótki – nierealny do wykonania, ani zbyt długi – odsuwanie w czasie podjęcia działań.

Metoda SMART wzięła swoją nazwę od angielskiego słowa oznaczającego sprytny, mądry, dlatego dzięki niej możemy łatwo przeorganizować dotychczasowy sposób osiągania celów.

Metoda SMARTER

Dodatkowo, czasami możemy rozszerzyć nasze podejście o dwa kolejne czynniki E i R, wtedy SMART staje się SMARTER. Przyjrzyjmy się tym czynnikom nieco bliżej:

Exciting, czyli pasjonujący. Dodanie tego punktu może nas utwierdzić w przekonaniu, że warto podjąć się realizacji celu lub wręcz przeciwnie, zrezygnować z niego, gdyż nie jest dla nas zbyt wartościowy. Jeśli coś nas pasjonuje, chętnie podejmujemy wysiłek i jesteśmy silnie zmotywowani. Student, który nie lubi dzieci, nie poświęci się w pełni studiowaniu pedagogiki, tak samo jak ktoś, kto nie lubi opuszczać domu – zbiórce pieniędzy na wyjazd do Japonii. Zawsze znajdzie się coś ważniejszego, co będzie nas oddalać od osiągnięcia celu. Należy pamiętać, że to, co pasjonuje nas, niekoniecznie musi też ekscytować innych. Dlatego, gdy pracujemy z kimś wspólnie, zespołowo, musimy pozwolić innym na formułowanie wytycznych, którym będą chcieli poświęcić się w przyszłości.

Recorded, czyli zapisany, utrwalony. Zapisany, czyli taki, który wyszedł poza nasz umysł – nie możemy udawać, że nie istniał, gdy odechce nam się go realizować. W ten sposób możemy monitorować postępy, a także otrzymamy odpowiednią dawkę motywacji.

Istnieją również alternatywne rozwinięcia akronimu SMART. Jednym z nich jest przytoczony i omówiony wcześniej: A jak Ambitious oraz R jak Realistic. Można się także spotkać z wersją, w której punkt Specific – jest realizowany poprzez odpowiedzenie na 6 pytań, w procesie formułowania konkretnego celu (ang. 6W).

  • (Who) Kto jest związany z celem?
  • (What) Co chcę osiągnąć?
  • (Where) W jakim miejscu ma być realizowany?
  • (When) Kiedy ma zostać zrealizowany?
  • (Which) Jakie ograniczenia i wymagania wiążą się z realizacją celu?
  • (Why) Dlaczego realizuje taki cel i jakie płyną z niego korzyści?

W wersji, gdzie T tłumaczone jest jako tangible (namacalny), osiągalny cel, to taki, którego możemy doświadczyć za pomocą 5 zmysłów – jest bardziej konkretny i mierzalny.

Wiesz jak już formułować cele, pora więc zabrać się za ich realizację. Tak aby były pożądanym efektem naszych wysiłków i zaangażowania, a energia w nie włożona nie była nadaremno.